Trong quá trình chăm sóc trẻ ngoài việc chú ý đến dinh dưỡng bạn cần theo dõi sự phát triển ngôn ngữ ở trẻ để phát hiện sớm các bất thường.
Giai đoạn phát triển ngôn ngữ bình thường của trẻ được biểu hiện như sau:
- Từ 3 - 6 tháng: Trẻ bắt đầu chăm chú nhìn vào người nói chuyện. Quay đầu về phía có tiếng động phát ra. Phân biệt được các tiếng động khác nhau phát ra từ các vị trí khác nhau. Nói được nguyên âm "a", từ "ba", "bà".
- Từ 6 - 9 tháng: Nói được 2 âm khác nhau như "ma ma" "da da".
- Từ 9 - 12 tháng: Trẻ phát âm "ê" "a" kéo dài thành một chuỗi âm thanh như người lớn nhưng không rõ từ. Tùy theo mỗi trẻ nhưng khi được khoảng mười một tháng hay một tuổi có trẻ nói được khoảng hai ba từ đơn khá rõ, có thể là: bố, bà.
- Từ 12 - 15 tháng: Trẻ có thể phát âm như tiết tấu âm nhạc để giữ cho câu chuyện tiếp tục.
- Từ 15 - 18 tháng: Sử dụng được 4 từ, thường là tên con vật kết hợp với cử chỉ, đưa tay vẫy, chỉ. Khi trẻ được 18 tháng tuổi trẻ bắt đầu nói và tự nối ghép được hai từ với nhau. Ở giai đoạn này trẻ nói bắt đầu hình thành các trật tự câu. Trẻ biết chỉ được ít nhất là sáu bộ phận trên cơ thể, chỉ được một hai hình ảnh quen thuộc khi cho trẻ nhìn tranh như: hình bố, hình con cá hoặc hình con chó...
- Từ 18 tháng đến 2 tuổi: Biết khoảng 25 từ, gọi tên người, chào hỏi, từ chối.
- Từ 2 - 3 tuổi: Nói rất nhiều, biết từ 50 đến 200 từ, tự nói chuyện khi chơi. Đến 3 tuổi trẻ tạo ra một cụm từ có đầy đủ thành phần chủ vị. Trẻ biết sử dụng các câu đơn giản, đặt câu hỏi đơn giản. Trẻ trả lời được các câu hỏi như: cái gì, ở đâu? Có/không. Sau giai đoạn này trẻ sẽ nói được và sẽ tạo đà cho trẻ phát triển rất nhiều các câu phức tạp, hình thành được các câu chuyện dài với nội dung khá logic.
- Từ 3 - 4 tuổi: Trẻ nói được các câu phức tạp, bắt đầu sử dụng các ngôn ngữ ấy một cách khá tốt. Tự kiểm soát được cường độ giọng nói, xây dựng ngữ điệu như người lớn, thường hỏi cái gì, ở đâu, tại sao,...
Nguyên nhân khiến trẻ chậm nói
Nguyên nhân làm trẻ chậm được xếp thành 2 nhóm chính là nguyên nhân thực thể và nguyên nhân tâm lý.
- Nguyên nhân thực thể là do trẻ có những vấn đề về cơ quan phát âm (tai, mũi, họng), cơ quan chỉ huy (não bị dị tật bẩm sinh, bại não, những di chứng sau xuất huyết não, viêm màng não...).
- Nguyên nhân tâm lý là do gia đình hoặc quá cưng chiều, hay bỏ bê, ít nói chuyện với trẻ, hoặc đã xảy ra một biến cố nào đó làm ảnh hưởng đến tâm lý trẻ.
Những biểu hiện bất thường về chậm nói ở trẻ
Triệu chứng ở 1-2 tuổi
- Bé 1 tuổi không biết giao tiếp với các cử chỉ thể chất như vẫy tay hoặc lắc đầu.
- Không có khả năng bập bẹ ít nhất hai phụ âm ở 12 tháng tuổi.
- Không cố gắng giao tiếp khi cần giúp đỡ ở 12 tháng tuổi.
- Không hiểu và trả lời những từ như “bye bye” và “không” ở tháng thứ 15.
- Không nói “mama” hay “dada” hoặc những từ tương tự ở 15 tháng tuổi.
- Không nói 1-3 từ ở 15 tháng tuổi.
- Không chỉ được các bộ phận cơ thể khi được hỏi ở 16 tháng tuổi.
- Không thể nói ít nhất 6-10 từ ở 18 tháng tuổi.
- Không chỉ tay tới đồ vật yêu thích, giống như một chiếc máy bay đồ chơi bay qua đầu ở tháng 19-20.
- Không phản ứng với những yêu cầu đơn giản như “Đưa cho mẹ cái cốc” ở 21 tháng tuổi.
- Không tham gia vào các trò chơi giả vờ như cho búp bê ăn...
Chậm nói ở hơn 2 tuổi
- Bé không bắt chước hành động hay lời nói lúc 2 tuổi.
Lời khuyên cho cha mẹ
Trong trường hợp này , cha mẹ nên đưa bé đi khám sớm. Bên cạnh đó cha mẹ nên làm 1 bảng tăng trưởng ngôn ngữ cho bé ( số từ bé nói được, số từ có nghĩa ? bé có biết đặt câu hỏi ngắn hoàn chỉnh không ? Người ngoài có thể hiểu bé nói gì hay không?)
Các bác sĩ có thể thăm khám và can thiệp ở các mức độ sau :
- Các bác sĩ sẽ huớng dẫn cho cha mẹ các giao tiếp thông qua đồ chơi hoặc các hoạt động giải trí khác.
- Khuyến khích cha mẹ đưa bé đi mẫu giáo như bình thương nhưng nên phối hợp với cô giáo trong trường để giúp thúc đẩy ngôn ngữ của bé
- Cuối cùng nếu bé không tiến bộ, cha mẹ nên gửi bé vào các cơ sở điều trị để can thiệp về ngôn ngữ cho bé
Song song đó, các bác sĩ có thể khám và chữa trị các vấn đề trục trặc về sức khỏe, tâm lý gây cản trở cho việc phát triển ngôn ngữ của bé.
Ngoài ra, cha mẹ nên giành thật nhiều thời gian để nói chuyện với con, thậm chí cả lúc còn ẵm ngữa – nói hát và bắt chước các âm thanh cử chỉ.
Việc cha mẹ nghêu nghao ca hát hoặc hát cho con nghe để khuyến khích con tham gia vào cũng là một hoạt động kích thích trẻ nói chuyện.
Đọc cho trẻ nghe, khuyến khích từ 6 tháng tuổi , những cuốn sách mà trẻ có thể bắt chước cử động, có hình hoa văn để bé có thể chạm vào. Chỉ cho trẻ các bức tranh và cố gắng gọi tên chúng
Tận dụng các tình huống hàng ngày để khuyến khích trẻ nói và bộc lộ ngôn ngữ. Hàng ngày, cùng bé gọi tên các thức ăn, tên các đồ vật xung quanh nhà, các hiện tượng thiên nhiên ngoài trời, đặt câu hỏi cho bé trả lời. Động viên trẻ để trẻ mạnh dạn nói “tốt lắm, con nói giỏi lắm” .
Hạn chế cho trẻ xem ti vi ở mức thấp nhất. Việc xem ti vi sẽ lấy mất đi cơ hội để trẻ tham gia những họat động vui chơi khác và trẻ chỉ giao tiếp 1 chiều.
Lưu ý: Khi bạn có bất kỳ thắc mắc nào về vấn đề chậm nói ở trẻ hãy gọi cho chúng tôi theo số điện thoại 19008909 để nhận được sự tư vấn cần thiết.
Tin gốc: Bạn nên làm gì khi trẻ bị chậm nói
Tin liên quan:
0 nhận xét:
Đăng nhận xét